Post Zang Tumb Tuuum. Art Life Politics: Italia 1918-43

W ramach Post Zang Tumb Tuuum… kurator Germano Celant, eksplorując międzywojenne światy kultury i sztuki, odtworzył fragmenty dwudziestu publicznych i prywatnych wystaw, które miały miejsce we Włoszech w czasie rządów faszystowskich – od pokazów Giorgio de Chirico, przez wystąpienia futurystów i  Gruppo 7, do celebrującej historię faszystowskich rządów, monumentalnej wystawy propagandowej pt. Mostra Della Rivoluzione Fascista, otwartej przez Mussoliniego w Rzymie w 1932 roku, która została obejrzana przez ponad 4mln widzów.

Celant postanowił w 2018 roku na nowo przyjrzeć się narodowej sztuce Włoch, o której zazwyczaj mówi się jedynie w kategoriach nowoczesności, modernizmu i nowatorstwa formalnego, odzierając ją w dużej mierze z kontekstu politycznego okresu międzywojennego. Do dzisiaj w Museo del Novecento w Mediolanie czy Galerii Nazionale di Arte Moderna w Rzymie rewolucyjne prace wczesnych i późnych futurystów (m.in. takich artystów jak Giacomo Balla, Umberto Boccioni, Carlo  Carra, Gino Severini, Fortunato Depero, Enrico Prampolini), racjonalny dizajn, architekturę Gruppo 7 czy konserwatywne obrazy Novecento Italiano, pokazywane są w czystej, dekontekstualizującej przestrzeni white cube’u, która wyrywa je z tła historycznego, społecznego i kulturalnego.

Zabieg, którym w Post Zang Tumb Tuuum… posłużył się Celtant jest spektakularny i obliczony na zrobienie wrażenia na widzach. Na wystawie zrekonstruowano fragmenty otoczenia i scenografii poszczególnych wystaw z lat 20. i 30., wstawiając w odpowiednie miejsca makiet oryginalne dzieła (w przestrzeni Fondazione Prada znalazło się ok. 600 obiektów). W ten sposób kurator śledził i badał historie poszczególnych prac oraz pokazywał, gdzie eksponowane były dzieła słynnych włoskich artystów międzywojennych, kto je zamawiał i finansował, czyje gabinety i posiadłości zdobiły oraz jakie role pełniły w szerszym planie politycznym. Oczywiście, znaczna większość z nich funkcjonowała w kontekście faszystowskim – wieszano je w faszystowskich instytucjach, na wychwalających faszyzm wystawach, prywatnych domach prominentnych faszystowskich działaczy i polityków czy na ścianach i fasadach faszystowskich budynków.

Na wystawie znalazł się również komponent wprost krytyczny: oprócz wkomponowanych w scenografię prac pokazano także archiwalne dokumenty, takie jak listy, rekomendacje, rachunki, notatki prasowe czy prywatne fotografie, które jednoznacznie umieszczają artystów włoskich w kontekście sytuacji ideologicznej i politycznej, która ukryta jest za pozornie niewinnymi procesami produkcji dzieł, patronatu i odbioru sztuki w latach 30. Celant zaprezentował również wybór tekstów artystów, intelektualistek, krytyczek i polityków, którzy brali aktywny w udział w dyskusjach toczących się wokół sztuki i polityki w tamtym okresie, w tym m.in. teoretyka Antonio Gramsciego i krytyczki sztuki Margherity Sarfatti.

Wszystkie zdjęcia pochodzą ze strony Fondazione Prada.