Lata 60. i 70. to drugi, po burzliwych latach 30., okres wzmożonej antywojennej i antyfaszystowskiej aktywności amerykańskich artystek i artystów. Główną przyczyną artystycznych protestów była przedłużająca się, brutalna i powszechnie uważana za bezsensowną wojna w Wietnamie. Agresywne działania na Półwyspie Indochińskim; wszechobecna, nacjonalistyczna, propaganda wojenna i konsekwentne ignorowanie społecznego sprzeciwu sprawiły, że w oczach sporej części społeczeństwa Stany Zjednoczone zaczęły w niektórych aspektach niebezpiecznie przypominać państwa faszystowskie. Wiele aktywnych w tym okresie twórczyń i twórców uważało, że faszyzm nie był tylko zjawiskiem historycznym, lecz pozostawał realnym zagrożeniem również po zakończeniu II wojny światowej, a sprzeciwianie się najmniejszym nawet jego przejawom traktowało jako codzienny obowiązek.

W konsekwencji w drugiej połowie lat 60., podobnie jak w latach 30., w USA zaczęły powstawać zrzeszające przedstawicielki i przedstawicieli świata kultury grupy i stowarzyszenia, które publicznie występowały przeciwko, ich zdaniem faszyzującą, polityce rządu amerykańskiego, krytykowały przemoc i wyzysk oraz jednoznacznie sprzeciwiały się wszelkim wojnom i konfliktom. Wiele spośród nich nawiązywało do tradycji artystycznego zaangażowania z lat 30. i łączyło postulaty antyfaszystowskie, antywojenne, pacyfistyczne, prodemokratyczne, antyprzemocowe i emancypacyjne.

End Your Silence

Jednym z takich kolektywów był działający w latach 1965-1967 w Nowym Jorku Artists and Writers Protest. Organizacja zainaugurowała swoją działalność dwukrotnie wykupując w „New York Times” stronę reklamową i publikując na niej manifest zatytułowany End Your Silence, w którym nawoływała opinię publiczną do „przerwania milczenia” na temat barbarzyńskich zbrodni popełnianych przez amerykańską armię w Wietnamie. Oba teksty pojawiły się w gazecie w 1965 roku: pierwszy w niedzielę wielkanocną 18 kwietnia, a drugi 27 czerwca. Pod oboma podpisały się setki wpływowych artystek i artystów, pisarek i pisarzy oraz intelektualistek i intelektualistów, w tym m.in. Hannah Arendt, Philip Roth, Susan Sontag, Anton Refregier, Ad Reinhardt, Ben Shahn, Georgia O’Keefe, Robet Lowell, Roy Lichtenstein, Carolee Schneeman, Mark Di Suvero, Lee Krasner, Mark Rothko, Philip Evergood, Irving Petlin, William Gropper czy Nancy Spero. Drugi z listów został także poparty przez Artists Protest Committee z Los Angeles, czyli największą, zrzeszającą ponad 200 osób, antywojenną organizację artystyczną działającą w latach 60 na Zachodnim Wybrzeżu USA.

W tekście obu manifestów AWP jednoznacznie potępiało politykę rządu Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza działania wojskowe w Wietnamie i Republice Dominikańskiej oraz domagało się natychmiastowego zaprzestania agresji, stosowania przemocy, dążenia do konfrontacji i wtrącania się w wewnętrzne spory innych państw. Oskarżenia dotyczyły też finansowego i wojskowego wspierania antydemokratycznych reżimów oraz fałszywe zasłanianie własnej brutalności i przemocy walem retoryki „pokoju” i „wolności”. AWP nazwało politykę zagraniczną USA nieludzką, imperialną i kolonizatorską, a nawet uznało za powód do wstydu dla całego narodu. Artystki i artyści porównali amerykańskie interwencje do działań władz Francji, które w latach 50. zwalczały ruchy dekolonizacyjne w Algierii czy Wietnamie; z kolei swój protest sygnatariusze i sygnatariuszki manifestu przyrównali do apelu, w którym działające we Francji artystki i intelektualiści, tacy jak Jean-Paul Sartre, Pablo Picasso i Albert Camus potępiali działania rządu i wzywali społeczeństwo aby wymogli na politykach zakończenia „brudnej wojny”.

Artists and Writers Protest Against the War in Vietnam

W kwietniu 1967 roku AWP wspólnie z organizatorkami i organizatorami Angry Arts Week przygotowali wystawę w Associated American Artists Gallery wystawę zatytułowana Artists and Writers Protest Against the War in Vietnam. Prezentowano na niej portfolio składające się z antywojennych prace i wierszy 16 artystek i artystów wizualnych oraz 18 poetek i poetów, którzy w jednoznaczny sposób potępiali politykę zagraniczną USA i sprzeciwiali się wojnie w Wietnamie. Cały dochód ze sprzedaży publikacji miał być przeznaczony na wsparcie dalszych propokojowych protestów i kontynuowanie działalności AWP.

Wśród autorek i autorów, których prace znalazły się w portfolio byli m.in. Mark Di Suvero, Ad Reinhardt, William Copley, Leon Golub i Carol Summers, którego ikoniczne Kill For Peace stało się jednym z najważniejszych obrazów towarzyszących protestom przeciw wojnie w Wietnamie. Choć zebrane dzieła i wiersze były stylistycznie i tematycznie bardzo różnorodne to wyraźnie łączył je gniew i frustracja wynikające z przedłużającego się konfliktu oraz agresywnej i nasyconej przemocą polityki prowadzonej przez rząd USA zarówno w kraju jak i zagranicą. Jak pisał we wstępie do publikacji teoretyk, krytyk i historyk sztuki Max Kozloff:

„Niezależnie od tego jak bardzo różnorodne w zakresie tematu i formy, te wizualne i werbalne obrazy mają zaświadczać o tym, że ich autorzy są głęboko zaniepokojeni przemocą, której, jak pokazują, nie potrafią zignorować. To właśnie takiemu oburzeniu, społecznemu i estetycznemu, poświęcona jest ta sztuka” M.Israel, Kill for Peace: American Artists Against the Vietnam War, University of Texas Press, Austin 2013, s. 108.↩︎.