Cykl seminariów został zorganizowany z inicjatywy oddolnej grupy czytelniczej zainteresowanej krytyczną refleksją nad zjawiskiem faszyzmu. Odbywał się na zaproszenie kolegium kuratorskiego CSW Zamek Ujazdowski i za zgodą jego poprzednich dyrektorów. Seminaria nie wiązały się z obciążeniem budżetu CSW. Dr hab. Michał Kozłowski z Instytutu Filozofii UW podjął się opieki nad grupą seminaryjną nieodpłatnie.

Nasze najwyższe zdumienie wywołuje fakt, że siedemdziesiąt pięć lat po zakończeniu drugiej wojny światowej w stolicy Polski ważna instytucja publiczna wyprasza ze swych murów seminarium poświęcone refleksji nad związkami antysemityzmu, faszyzmu i Zagłady. W wyjaśnieniach udzielonych Michałowi Kozłowskiemu dyrektor Bernatowicz wprost krytykował Theodora Adorno, jako autora rzekomo zdezawuowanego. W realnym świecie tymczasem   myśl Adorna pozostaje fundamentalnym punktem odniesienia nie tylko w refleksji nad Zagładą, ale też nad współczesną sztuką, zarówno dla myślicieli o wrażliwości konserwatywnej, liberalnej jak i lewicowej. W przedstawionym przez siebie programie CSW Zamek Ujazdowski Bernatowicz jednym z celów swojego kierownictwa uczynił walkę z „marksizmem kulturowym”. Kategoria ta nie opisuje szkoły myślenia lub światopoglądu, lecz jest w istocie kalką propagandowego hasła nazistów:  “Kulturbolschewismus” (bolszewizm kulturowy) służącego do naznaczania wroga.

Pragniemy przestrzec społeczność akademicką, świat kultury i wszystkich ludzi dobrej woli przed zwodniczą retoryką Piotra Bernatowicza, który cenzuruje, jednocześnie deklarując otwartość na dyskusję. Odrzuca on dziedzictwo europejskiej kultury samemu otaczając protekcją antysemitów i propagatorów teorii spiskowych, krytyczną myśl nazywa ideologią a mroczne polityczne fantazje bierze za fakty.

“Fałszywa projekcja jest uzurpatorem królestwa wolności i wykształcenia; paranoja jest znamieniem pół-inteligenta. Wszystkie słowa stają się dlań elementem obłąkanego systemu, próbą duchowego zawłaszczenia obszarów, którym jego własne doświadczenie nie może sprostać” napisali Adorno i Horkheimer w roku 1943. Mogliby z powodzeniem powtórzyć te słowa dzisiaj.

Rok Antyfaszystowski

 

PS: chcielibyśmy podziękować zespołowi kuratorskiemu CSW Zamek Ujazdowski oraz poprzedniej dyrekcji instytucji za owocną współpracę w ramach Roku Antyfaszystowskiego, która obejmowała szereg wydarzeń, seminariów i wystaw. Wyrażamy także naszą solidarność z pracownikami i pracowniczkami CSW Zamku Ujazdowskiego. Sam akt cenzury uznajemy zaś za ostateczne potwierdzenie tego, jak ważna społecznie jest dzisiaj pamięć o faszyzmie i refleksja nad jego naturą.